இந்த ஹதீஸுக்கு மற்ற ஹதீஸ் நூல்களில் உள்ள ஹதீஸ்கள்

3700ஸஹீஹுல் புகாரி
حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ، حَدَّثَنَا أَبُو عَوَانَةَ، عَنْ حُصَيْنٍ، عَنْ عَمْرِو بْنِ مَيْمُونٍ، قَالَ رَأَيْتُ عُمَرَ بْنَ الْخَطَّابِ ـ رضى الله عنه ـ قَبْلَ أَنْ يُصَابَ بِأَيَّامٍ بِالْمَدِينَةِ وَقَفَ عَلَى حُذَيْفَةَ بْنِ الْيَمَانِ وَعُثْمَانَ بْنِ حُنَيْفٍ، قَالَ كَيْفَ فَعَلْتُمَا أَتَخَافَانِ أَنْ تَكُونَا قَدْ حَمَّلْتُمَا الأَرْضَ مَا لاَ تُطِيقُ قَالاَ حَمَّلْنَاهَا أَمْرًا هِيَ لَهُ مُطِيقَةٌ، مَا فِيهَا كَبِيرُ فَضْلٍ‏.‏ قَالَ انْظُرَا أَنْ تَكُونَا حَمَّلْتُمَا الأَرْضَ مَا لاَ تُطِيقُ، قَالَ قَالاَ لاَ‏.‏ فَقَالَ عُمَرُ لَئِنْ سَلَّمَنِي اللَّهُ لأَدَعَنَّ أَرَامِلَ أَهْلِ الْعِرَاقِ لاَ يَحْتَجْنَ إِلَى رَجُلٍ بَعْدِي أَبَدًا‏.‏ قَالَ فَمَا أَتَتْ عَلَيْهِ إِلاَّ رَابِعَةٌ حَتَّى أُصِيبَ‏.‏ قَالَ إِنِّي لَقَائِمٌ مَا بَيْنِي وَبَيْنَهُ إِلاَّ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَبَّاسٍ غَدَاةَ أُصِيبَ، وَكَانَ إِذَا مَرَّ بَيْنَ الصَّفَّيْنِ قَالَ اسْتَوُوا‏.‏ حَتَّى إِذَا لَمْ يَرَ فِيهِنَّ خَلَلاً تَقَدَّمَ فَكَبَّرَ، وَرُبَّمَا قَرَأَ سُورَةَ يُوسُفَ، أَوِ النَّحْلَ، أَوْ نَحْوَ ذَلِكَ، فِي الرَّكْعَةِ الأُولَى حَتَّى يَجْتَمِعَ النَّاسُ، فَمَا هُوَ إِلاَّ أَنْ كَبَّرَ فَسَمِعْتُهُ يَقُولُ قَتَلَنِي ـ أَوْ أَكَلَنِي ـ الْكَلْبُ‏.‏ حِينَ طَعَنَهُ، فَطَارَ الْعِلْجُ بِسِكِّينٍ ذَاتِ طَرَفَيْنِ لاَ يَمُرُّ عَلَى أَحَدٍ يَمِينًا وَلاَ شِمَالاً إِلاَّ طَعَنَهُ حَتَّى طَعَنَ ثَلاَثَةَ عَشَرَ رَجُلاً، مَاتَ مِنْهُمْ سَبْعَةٌ، فَلَمَّا رَأَى ذَلِكَ رَجُلٌ مِنَ الْمُسْلِمِينَ، طَرَحَ عَلَيْهِ بُرْنُسًا، فَلَمَّا ظَنَّ الْعِلْجُ أَنَّهُ مَأْخُوذٌ نَحَرَ نَفْسَهُ، وَتَنَاوَلَ عُمَرُ يَدَ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَوْفٍ فَقَدَّمَهُ، فَمَنْ يَلِي عُمَرَ فَقَدْ رَأَى الَّذِي أَرَى، وَأَمَّا نَوَاحِي الْمَسْجِدِ فَإِنَّهُمْ لاَ يَدْرُونَ غَيْرَ أَنَّهُمْ قَدْ فَقَدُوا صَوْتَ عُمَرَ وَهُمْ يَقُولُونَ سُبْحَانَ اللَّهِ سُبْحَانَ اللَّهِ‏.‏ فَصَلَّى بِهِمْ عَبْدُ الرَّحْمَنِ صَلاَةً خَفِيفَةً، فَلَمَّا انْصَرَفُوا‏.‏ قَالَ يَا ابْنَ عَبَّاسٍ، انْظُرْ مَنْ قَتَلَنِي‏.‏ فَجَالَ سَاعَةً، ثُمَّ جَاءَ، فَقَالَ غُلاَمُ الْمُغِيرَةِ‏.‏ قَالَ الصَّنَعُ قَالَ نَعَمْ‏.‏ قَالَ قَاتَلَهُ اللَّهُ لَقَدْ أَمَرْتُ بِهِ مَعْرُوفًا، الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لَمْ يَجْعَلْ مَنِيَّتِي بِيَدِ رَجُلٍ يَدَّعِي الإِسْلاَمَ، قَدْ كُنْتَ أَنْتَ وَأَبُوكَ تُحِبَّانِ أَنْ تَكْثُرَ الْعُلُوجُ بِالْمَدِينَةِ وَكَانَ ‏{‏الْعَبَّاسُ‏}‏ أَكْثَرَهُمْ رَقِيقًا‏.‏ فَقَالَ إِنْ شِئْتَ فَعَلْتُ‏.‏ أَىْ إِنْ شِئْتَ قَتَلْنَا‏.‏ قَالَ كَذَبْتَ، بَعْدَ مَا تَكَلَّمُوا بِلِسَانِكُمْ، وَصَلَّوْا قِبْلَتَكُمْ وَحَجُّوا حَجَّكُمْ فَاحْتُمِلَ إِلَى بَيْتِهِ فَانْطَلَقْنَا مَعَهُ، وَكَأَنَّ النَّاسَ لَمْ تُصِبْهُمْ مُصِيبَةٌ قَبْلَ يَوْمَئِذٍ، فَقَائِلٌ يَقُولُ لاَ بَأْسَ‏.‏ وَقَائِلٌ يَقُولُ أَخَافُ عَلَيْهِ، فَأُتِيَ بِنَبِيذٍ فَشَرِبَهُ فَخَرَجَ مِنْ جَوْفِهِ، ثُمَّ أُتِيَ بِلَبَنٍ فَشَرِبَهُ فَخَرَجَ مِنْ جُرْحِهِ، فَعَلِمُوا أَنَّهُ مَيِّتٌ، فَدَخَلْنَا عَلَيْهِ، وَجَاءَ النَّاسُ يُثْنُونَ عَلَيْهِ، وَجَاءَ رَجُلٌ شَابٌّ، فَقَالَ أَبْشِرْ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ بِبُشْرَى اللَّهِ لَكَ مِنْ صُحْبَةِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَقَدَمٍ فِي الإِسْلاَمِ مَا قَدْ عَلِمْتَ، ثُمَّ وَلِيتَ فَعَدَلْتَ، ثُمَّ شَهَادَةٌ‏.‏ قَالَ وَدِدْتُ أَنَّ ذَلِكَ كَفَافٌ لاَ عَلَىَّ وَلاَ لِي‏.‏ فَلَمَّا أَدْبَرَ، إِذَا إِزَارُهُ يَمَسُّ الأَرْضَ‏.‏ قَالَ رُدُّوا عَلَىَّ الْغُلاَمَ قَالَ ابْنَ أَخِي ارْفَعْ ثَوْبَكَ، فَإِنَّهُ أَبْقَى لِثَوْبِكَ وَأَتْقَى لِرَبِّكَ، يَا عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عُمَرَ انْظُرْ مَا عَلَىَّ مِنَ الدَّيْنِ‏.‏ فَحَسَبُوهُ فَوَجَدُوهُ سِتَّةً وَثَمَانِينَ أَلْفًا أَوْ نَحْوَهُ، قَالَ إِنْ وَفَى لَهُ مَالُ آلِ عُمَرَ، فَأَدِّهِ مِنْ أَمْوَالِهِمْ، وَإِلاَّ فَسَلْ فِي بَنِي عَدِيِّ بْنِ كَعْبٍ، فَإِنْ لَمْ تَفِ أَمْوَالُهُمْ فَسَلْ فِي قُرَيْشٍ، وَلاَ تَعْدُهُمْ إِلَى غَيْرِهِمْ، فَأَدِّ عَنِّي هَذَا الْمَالَ، انْطَلِقْ إِلَى عَائِشَةَ أُمِّ الْمُؤْمِنِينَ فَقُلْ يَقْرَأُ عَلَيْكِ عُمَرُ السَّلاَمَ‏.‏ وَلاَ تَقُلْ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ‏.‏ فَإِنِّي لَسْتُ الْيَوْمَ لِلْمُؤْمِنِينَ أَمِيرًا، وَقُلْ يَسْتَأْذِنُ عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ أَنْ يُدْفَنَ مَعَ صَاحِبَيْهِ‏.‏ فَسَلَّمَ وَاسْتَأْذَنَ، ثُمَّ دَخَلَ عَلَيْهَا، فَوَجَدَهَا قَاعِدَةً تَبْكِي فَقَالَ يَقْرَأُ عَلَيْكِ عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ السَّلاَمَ وَيَسْتَأْذِنُ أَنْ يُدْفَنَ مَعَ صَاحِبَيْهِ‏.‏ فَقَالَتْ كُنْتُ أُرِيدُهُ لِنَفْسِي، وَلأُوثِرَنَّ بِهِ الْيَوْمَ عَلَى نَفْسِي‏.‏ فَلَمَّا أَقْبَلَ قِيلَ هَذَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ قَدْ جَاءَ‏.‏ قَالَ ارْفَعُونِي، فَأَسْنَدَهُ رَجُلٌ إِلَيْهِ، فَقَالَ مَا لَدَيْكَ قَالَ الَّذِي تُحِبُّ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ أَذِنَتْ‏.‏ قَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ، مَا كَانَ مِنْ شَىْءٍ أَهَمُّ إِلَىَّ مِنْ ذَلِكَ، فَإِذَا أَنَا قَضَيْتُ فَاحْمِلُونِي ثُمَّ سَلِّمْ فَقُلْ يَسْتَأْذِنُ عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ، فَإِنْ أَذِنَتْ لِي فَأَدْخِلُونِي، وَإِنْ رَدَّتْنِي رُدُّونِي إِلَى مَقَابِرِ الْمُسْلِمِينَ‏.‏ وَجَاءَتْ أُمُّ الْمُؤْمِنِينَ حَفْصَةُ وَالنِّسَاءُ تَسِيرُ مَعَهَا، فَلَمَّا رَأَيْنَاهَا قُمْنَا، فَوَلَجَتْ عَلَيْهِ فَبَكَتْ عِنْدَهُ سَاعَةً، وَاسْتَأْذَنَ الرِّجَالُ، فَوَلَجَتْ دَاخِلاً لَهُمْ، فَسَمِعْنَا بُكَاءَهَا مِنَ الدَّاخِلِ‏.‏ فَقَالُوا أَوْصِ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ اسْتَخْلِفْ‏.‏ قَالَ مَا أَجِدُ أَحَقَّ بِهَذَا الأَمْرِ مِنْ هَؤُلاَءِ النَّفَرِ أَوِ الرَّهْطِ الَّذِينَ تُوُفِّيَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَهْوَ عَنْهُمْ رَاضٍ‏.‏ فَسَمَّى عَلِيًّا وَعُثْمَانَ وَالزُّبَيْرَ وَطَلْحَةَ وَسَعْدًا وَعَبْدَ الرَّحْمَنِ وَقَالَ يَشْهَدُكُمْ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ وَلَيْسَ لَهُ مِنَ الأَمْرِ شَىْءٌ ـ كَهَيْئَةِ التَّعْزِيَةِ لَهُ ـ فَإِنْ أَصَابَتِ الإِمْرَةُ سَعْدًا فَهْوَ ذَاكَ، وَإِلاَّ فَلْيَسْتَعِنْ بِهِ أَيُّكُمْ مَا أُمِّرَ، فَإِنِّي لَمْ أَعْزِلْهُ عَنْ عَجْزٍ وَلاَ خِيَانَةٍ وَقَالَ أُوصِي الْخَلِيفَةَ مِنْ بَعْدِي بِالْمُهَاجِرِينَ الأَوَّلِينَ أَنْ يَعْرِفَ لَهُمْ حَقَّهُمْ، وَيَحْفَظَ لَهُمْ حُرْمَتَهُمْ، وَأُوصِيهِ بِالأَنْصَارِ خَيْرًا، الَّذِينَ تَبَوَّءُوا الدَّارَ وَالإِيمَانَ مِنْ قَبْلِهِمْ، أَنْ يُقْبَلَ مِنْ مُحْسِنِهِمْ، وَأَنْ يُعْفَى عَنْ مُسِيئِهِمْ، وَأُوصِيهِ بِأَهْلِ الأَمْصَارِ خَيْرًا فَإِنَّهُمْ رِدْءُ الإِسْلاَمِ، وَجُبَاةُ الْمَالِ، وَغَيْظُ الْعَدُوِّ، وَأَنْ لاَ يُؤْخَذَ مِنْهُمْ إِلاَّ فَضْلُهُمْ عَنْ رِضَاهُمْ، وَأُوصِيهِ بِالأَعْرَابِ خَيْرًا، فَإِنَّهُمْ أَصْلُ الْعَرَبِ وَمَادَّةُ الإِسْلاَمِ أَنْ يُؤْخَذَ مِنْ حَوَاشِي أَمْوَالِهِمْ وَتُرَدَّ عَلَى فُقَرَائِهِمْ، وَأُوصِيهِ بِذِمَّةِ اللَّهِ وَذِمَّةِ رَسُولِهِ صلى الله عليه وسلم أَنْ يُوفَى لَهُمْ بِعَهْدِهِمْ، وَأَنْ يُقَاتَلَ مِنْ وَرَائِهِمْ، وَلاَ يُكَلَّفُوا إِلاَّ طَاقَتَهُمْ‏.‏ فَلَمَّا قُبِضَ خَرَجْنَا بِهِ فَانْطَلَقْنَا نَمْشِي فَسَلَّمَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ قَالَ يَسْتَأْذِنُ عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ‏.‏ قَالَتْ أَدْخِلُوهُ‏.‏ فَأُدْخِلَ، فَوُضِعَ هُنَالِكَ مَعَ صَاحِبَيْهِ، فَلَمَّا فُرِغَ مِنْ دَفْنِهِ اجْتَمَعَ هَؤُلاَءِ الرَّهْطُ، فَقَالَ عَبْدُ الرَّحْمَنِ اجْعَلُوا أَمْرَكُمْ إِلَى ثَلاَثَةٍ مِنْكُمْ‏.‏ فَقَالَ الزُّبَيْرُ قَدْ جَعَلْتُ أَمْرِي إِلَى عَلِيٍّ‏.‏ فَقَالَ طَلْحَةُ قَدْ جَعَلْتُ أَمْرِي إِلَى عُثْمَانَ‏.‏ وَقَالَ سَعْدٌ قَدْ جَعَلْتُ أَمْرِي إِلَى عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَوْفٍ‏.‏ فَقَالَ عَبْدُ الرَّحْمَنِ أَيُّكُمَا تَبَرَّأَ مِنْ هَذَا الأَمْرِ فَنَجْعَلُهُ إِلَيْهِ، وَاللَّهُ عَلَيْهِ وَالإِسْلاَمُ لَيَنْظُرَنَّ أَفْضَلَهُمْ فِي نَفْسِهِ‏.‏ فَأُسْكِتَ الشَّيْخَانِ، فَقَالَ عَبْدُ الرَّحْمَنِ أَفَتَجْعَلُونَهُ إِلَىَّ، وَاللَّهُ عَلَىَّ أَنْ لاَ آلُوَ عَنْ أَفْضَلِكُمْ قَالاَ نَعَمْ، فَأَخَذَ بِيَدِ أَحَدِهِمَا فَقَالَ لَكَ قَرَابَةٌ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَالْقَدَمُ فِي الإِسْلاَمِ مَا قَدْ عَلِمْتَ، فَاللَّهُ عَلَيْكَ لَئِنْ أَمَّرْتُكَ لَتَعْدِلَنَّ، وَلَئِنْ أَمَّرْتُ عُثْمَانَ لَتَسْمَعَنَّ وَلَتُطِيعَنَّ‏.‏ ثُمَّ خَلاَ بِالآخَرِ فَقَالَ لَهُ مِثْلَ ذَلِكَ، فَلَمَّا أَخَذَ الْمِيثَاقَ قَالَ ارْفَعْ يَدَكَ يَا عُثْمَانُ‏.‏ فَبَايَعَهُ، فَبَايَعَ لَهُ عَلِيٌّ، وَوَلَجَ أَهْلُ الدَّارِ فَبَايَعُوهُ‏.‏
`அம்ர் பின் மைமூன் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

உமர் பின் அல்-கத்தாப் (ரழி) அவர்கள் மதீனாவில் குத்தப்படுவதற்கு சில நாட்களுக்கு முன்பு நான் அவர்களைப் பார்த்தேன். அவர்கள் ஹுதைஃபா பின் அல்-யமான் (ரழி) மற்றும் உஸ்மான் பின் ஹுனைஃப் (ரழி) ஆகியோருடன் நின்றுகொண்டிருந்தார்கள், அவர்களிடம் அவர்கள், "நீங்கள் என்ன செய்திருக்கிறீர்கள்? நீங்கள் (அஸ்-ஸவாத் அதாவது ஈராக்கின்) நிலத்தின் மீது அது தாங்கக்கூடியதை விட அதிகமான வரியை விதித்திருக்கிறீர்கள் என்று நினைக்கிறீர்களா?" என்று கேட்டார்கள். அதற்கு அவர்கள், "அதன் பெரும் விளைச்சல் காரணமாக அது தாங்கக்கூடியதை நாங்கள் அதன் மீது விதித்திருக்கிறோம்" என்று பதிலளித்தார்கள். உமர் (ரழி) அவர்கள் மீண்டும், "நிலத்தின் மீது அது தாங்க முடியாததை நீங்கள் விதித்திருக்கிறீர்களா என்று சரிபாருங்கள்" என்று கூறினார்கள். அவர்கள், "இல்லை, (நாங்கள் அப்படிச் செய்யவில்லை)" என்றார்கள். உமர் (ரழி) அவர்கள் மேலும், "அல்லாஹ் என்னை உயிருடன் வைத்திருந்தால், எனக்குப் பிறகு ஈராக்கின் விதவைகள் தங்களை ஆதரிக்க எந்த ஆண்களும் தேவையில்லாமல் நான் செய்வேன்" என்று கூறினார்கள்.

ஆனால் அவர்கள் குத்தப்பட்டு (மரணிப்பதற்கு) நான்கு நாட்களே ஆகியிருந்தன. அவர்கள் குத்தப்பட்ட நாளில், நான் நின்றுகொண்டிருந்தேன், எனக்கும் அவர்களுக்கும் (அதாவது உமர் (ரழி) அவர்களுக்கும்) இடையில் அப்துல்லாஹ் பின் அப்பாஸ் (ரழி) அவர்களைத் தவிர வேறு யாரும் இல்லை. உமர் (ரழி) அவர்கள் இரண்டு வரிசைகளுக்கு இடையில் கடந்து செல்லும்போதெல்லாம், "நேராக வரிசையில் நில்லுங்கள்" என்று கூறுவார்கள். வரிசைகளில் எந்தக் குறைபாட்டையும் அவர்கள் காணாதபோது, அவர்கள் முன்னோக்கிச் சென்று தக்பீருடன் தொழுகையைத் தொடங்குவார்கள். மக்கள் தொழுகையில் சேர்வதற்கு நேரம் கிடைக்கும் வகையில் அவர்கள் முதல் ரக்அத்தில் சூரத்து யூசுஃப் அல்லது அன்-நஹ்ல் அல்லது அது போன்றவற்ற ஓதுவார்கள். அவர்கள் தக்பீர் சொன்ன உடனேயே, அவர் (அதாவது கொலையாளி) அவரைக் குத்திய நேரத்தில், "நாய் என்னைக் கொன்றுவிட்டது அல்லது தின்றுவிட்டது" என்று அவர்கள் கூறுவதை நான் கேட்டேன். ஒரு அரபி அல்லாத காஃபிர் இருமுனைக் கத்தியை ஏந்தியபடி முன்னேறி, வலதுபுறமும் இடதுபுறமும் கடந்து சென்ற அனைவரையும் குத்தினார், (இறுதியில்) அவர் பதின்மூன்று பேரைக் குத்தினார், அவர்களில் ஏழு பேர் இறந்தனர். முஸ்லிம்களில் ஒருவர் அதைப் பார்த்ததும், அவர் மீது ஒரு மேலங்கியை வீசினார். தான் பிடிபட்டுவிட்டதை உணர்ந்த அந்த அரபி அல்லாத காஃபிர் தற்கொலை செய்துகொண்டார். உமர் (ரழி) அவர்கள் அப்துர்-ரஹ்மான் பின் அவ்ஃப் (ரழி) அவர்களின் கையைப் பிடித்து தொழுகையை வழிநடத்த அனுமதித்தார்கள். உமர் (ரழி) அவர்களின் அருகில் நின்றவர்கள் நான் பார்த்ததைப் பார்த்தார்கள், ஆனால் பள்ளிவாசலின் மற்ற பகுதிகளில் இருந்தவர்கள் எதையும் பார்க்கவில்லை, ஆனால் அவர்கள் உமர் (ரழி) அவர்களின் குரலை இழந்தார்கள், மேலும் அவர்கள், "சுப்ஹானல்லாஹ்! சுப்ஹானல்லாஹ்! (அதாவது அல்லாஹ் தூயவன்)" என்று சொல்லிக்கொண்டிருந்தார்கள். அப்துர்-ரஹ்மான் பின் அவ்ஃப் (ரழி) அவர்கள் மக்களுக்கு ஒரு சுருக்கமான தொழுகையை வழிநடத்தினார்கள். அவர்கள் தொழுகையை முடித்ததும், உமர் (ரழி) அவர்கள், "ஓ இப்னு அப்பாஸ் (ரழி) அவர்களே! என்னைத் தாக்கியவர் யார் என்று கண்டுபிடியுங்கள்" என்று கூறினார்கள். இப்னு அப்பாஸ் (ரழி) அவர்கள் சிறிது நேரம் அங்கேயும் இங்கேயும் தேடிவிட்டு வந்து, "அல் முஃகீரா (ரழி) அவர்களின் அடிமை" என்று கூறினார்கள். அதற்கு உமர் (ரழி) அவர்கள், "கைவினைஞரா?" என்று கேட்டார்கள். இப்னு அப்பாஸ் (ரழி) அவர்கள், "ஆம்" என்றார்கள். உமர் (ரழி) அவர்கள், "அல்லாஹ் அவனை சபிப்பானாக. நான் அவனிடம் அநியாயமாக நடக்கவில்லை. தன்னை ஒரு முஸ்லிம் என்று கூறிக்கொள்ளும் ஒரு மனிதனின் கையால் என்னை மரணிக்கச் செய்யாத அல்லாஹ்வுக்கே எல்லாப் புகழும். சந்தேகமின்றி, நீங்களும் உங்கள் தந்தையும் (அப்பாஸ் (ரழி) அவர்களும்) மதீனாவில் அதிக அரபி அல்லாத காஃபிர்களை வைத்திருக்க விரும்பினீர்கள்" என்று கூறினார்கள். அல்-அப்பாஸ் (ரழி) அவர்கள் அதிக எண்ணிக்கையிலான அடிமைகளைக் கொண்டிருந்தார்கள். இப்னு அப்பாஸ் (ரழி) அவர்கள் உமர் (ரழி) அவர்களிடம், "நீங்கள் விரும்பினால், நாங்கள் செய்வோம்" என்றார்கள். "நீங்கள் விரும்பினால் நாங்கள் அவர்களைக் கொன்றுவிடுவோம்" என்று அவர் குறிப்பிட்டார். உமர் (ரழி) அவர்கள், "அவர்கள் உங்கள் மொழியைப் பேசிய பிறகும், உங்கள் கிப்லாவை நோக்கி தொழுத பிறகும், உங்களைப் போலவே ஹஜ் செய்த பிறகும் (நீங்கள் அவர்களைக் கொல்ல முடியாது என்பதால்) நீங்கள் தவறாக நினைக்கிறீர்கள்" என்று கூறினார்கள்.

பின்னர் உமர் (ரழி) அவர்கள் தங்கள் வீட்டிற்கு எடுத்துச் செல்லப்பட்டார்கள், நாங்கள் அவர்களுடன் சென்றோம், மக்கள் இதற்கு முன்பு ஒருபோதும் ஒரு பேரழிவை சந்திக்காதது போல் இருந்தார்கள். சிலர், "கவலைப்பட வேண்டாம் (அவர்கள் விரைவில் குணமடைவார்கள்)" என்றார்கள். சிலர், "நாங்கள் அஞ்சுகிறோம் (அவர்கள் இறந்துவிடுவார்கள் என்று)" என்றார்கள். பின்னர் பேரீச்சம்பழ ஊறல் அவர்களுக்குக் கொண்டுவரப்பட்டது, அவர்கள் அதைக் குடித்தார்கள், ஆனால் அது அவர்களின் வயிற்றின் (காயத்திலிருந்து) வெளியே வந்தது. பின்னர் பால் அவர்களுக்குக் கொண்டுவரப்பட்டது, அவர்கள் அதைக் குடித்தார்கள், அதுவும் அவர்களின் வயிற்றிலிருந்து வெளியே வந்தது. அவர்கள் இறந்துவிடுவார்கள் என்பதை மக்கள் உணர்ந்தார்கள். நாங்கள் அவர்களிடம் சென்றோம், மக்கள் வந்து, அவர்களைப் புகழ்ந்தார்கள். ஒரு இளைஞர் வந்து, "ஓ நம்பிக்கையாளர்களின் தலைவரே! அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்களுடனான உங்கள் தோழமைக்காகவும், நீங்கள் அறிந்த இஸ்லாத்தில் உங்கள் மேன்மைக்காகவும் அல்லாஹ்விடமிருந்து உங்களுக்கு நற்செய்தியைப் பெறுங்கள். பின்னர் நீங்கள் ஆட்சியாளராக (அதாவது கலீஃபாவாக) ஆனீர்கள், நீங்கள் நீதியுடன் ஆட்சி செய்தீர்கள், இறுதியாக நீங்கள் தியாகியாகிவிட்டீர்கள்" என்று கூறினார். உமர் (ரழி) அவர்கள், "இந்த சலுகைகள் அனைத்தும் (என் குறைகளை) ஈடுசெய்யும் என்று நான் விரும்புகிறேன், அதனால் நான் எதையும் இழக்கவோ பெறவோ மாட்டேன்" என்று கூறினார்கள். அந்த இளைஞர் திரும்பிச் செல்லும்போது, அவரது ஆடைகள் தரையைத் தொடுவது போல் தோன்றியது. உமர் (ரழி) அவர்கள், "அந்த இளைஞனை என்னிடம் திரும்ப அழையுங்கள்" என்று கூறினார்கள். (அவர் திரும்பி வந்தபோது) உமர் (ரழி) அவர்கள், "ஓ என் சகோதரனின் மகனே! உன் ஆடைகளை உயர்த்திக்கொள், இது உன் ஆடைகளை சுத்தமாக வைத்திருக்கும், உன் இறைவனின் தண்டனையிலிருந்து உன்னைக் காப்பாற்றும்" என்று கூறினார்கள். உமர் (ரழி) அவர்கள் மேலும், "ஓ அப்துல்லாஹ் பின் உமர் (ரழி) அவர்களே! நான் மற்றவர்களுக்கு எவ்வளவு கடன்பட்டிருக்கிறேன் என்று பாருங்கள்" என்று கூறினார்கள். கடன் சரிபார்க்கப்பட்டபோது, அது சுமார் எண்பத்தாறாயிரம் என்று கணக்கிடப்பட்டது. உமர் (ரழி) அவர்கள், "உமரின் குடும்பத்தின் சொத்து கடனை ஈடுகட்டினால், அந்தக் கடனை அதிலிருந்து செலுத்துங்கள்; இல்லையெனில் அதை பனீ அதீ பின் கஃப் என்பவர்களிடமிருந்து கேளுங்கள், அதுவும் போதவில்லை என்றால், குறைஷி கோத்திரத்திடம் அதைக் கேளுங்கள், வேறு யாரிடமிருந்தும் அதைக் கேட்காதீர்கள், இந்தக் கடனை என் சார்பாக செலுத்துங்கள்" என்று கூறினார்கள்.

பின்னர் உமர் (ரழி) அவர்கள் (அப்துல்லாஹ் (ரழி) அவர்களிடம்), "ஆயிஷா (நம்பிக்கையாளர்களின் அன்னை) (ரழி) அவர்களிடம் சென்று சொல்லுங்கள்: 'உமர் உங்களுக்கு சலாம் கூறுகிறார். ஆனால், 'நம்பிக்கையாளர்களின் தலைவர்' என்று சொல்லாதீர்கள், ஏனென்றால் இன்று நான் நம்பிக்கையாளர்களின் தலைவர் அல்ல. மேலும் சொல்லுங்கள்: 'உமர் பின் அல்-கத்தாப் (ரழி) அவர்கள் தனது இரண்டு தோழர்களுடன் (அதாவது நபி (ஸல்) அவர்கள், மற்றும் அபூபக்கர் (ரழி) அவர்கள்) அடக்கம் செய்யப்பட அனுமதி கேட்கிறார்' " என்று கூறினார்கள். அப்துல்லாஹ் (ரழி) அவர்கள் ஆயிஷா (ரழி) அவர்களுக்கு சலாம் கூறி, உள்ளே நுழைய அனுமதி கேட்டார்கள், பின்னர் அவர்களிடம் நுழைந்து அவர்கள் உட்கார்ந்து அழுதுகொண்டிருப்பதைக் கண்டார்கள். அவர் அவர்களிடம், "உமர் பின் அல்-கத்தாப் (ரழி) அவர்கள் உங்களுக்கு சலாம் கூறுகிறார்கள், மேலும் தனது இரண்டு தோழர்களுடன் அடக்கம் செய்யப்பட அனுமதி கேட்கிறார்கள்" என்று கூறினார். அவர்கள், "இந்த இடத்தை எனக்காக வைத்திருக்க நான் எண்ணியிருந்தேன், ஆனால் இன்று என்னை விட உமர் (ரழி) அவர்களையே நான் விரும்புகிறேன்" என்று கூறினார்கள். அவர் திரும்பியபோது (உமர் (ரழி) அவர்களிடம்), "அப்துல்லாஹ் பின் உமர் (ரழி) அவர்கள் வந்துவிட்டார்கள்" என்று கூறப்பட்டது. உமர் (ரழி) அவர்கள், "என்னை உட்கார வையுங்கள்" என்று கூறினார்கள். யாரோ ஒருவர் அவர்களை அவர்கள் உடலுக்கு எதிராக ஆதரித்தார், உமர் (ரழி) அவர்கள் (அப்துல்லாஹ் (ரழி) அவர்களிடம்), "உன்னிடம் என்ன செய்தி இருக்கிறது?" என்று கேட்டார்கள். அவர், "ஓ நம்பிக்கையாளர்களின் தலைவரே! நீங்கள் விரும்பியபடியே. அவர்கள் அனுமதி அளித்துவிட்டார்கள்" என்று கூறினார். உமர் (ரழி) அவர்கள், "அல்லாஹ்வுக்கே எல்லாப் புகழும், இதைவிட எனக்கு முக்கியமான எதுவும் இல்லை. எனவே நான் இறந்தவுடன், என்னை எடுத்துச் சென்று, ஆயிஷா (ரழி) அவர்களுக்கு சலாம் கூறி சொல்லுங்கள்: 'உமர் பின் அல்-கத்தாப் (ரழி) அவர்கள் (நபி (ஸல்) அவர்களுடன் அடக்கம் செய்யப்பட) அனுமதி கேட்கிறார்கள்', அவர்கள் அனுமதி அளித்தால், என்னை அங்கே அடக்கம் செய்யுங்கள், அவர்கள் மறுத்தால், என்னை முஸ்லிம்களின் கல்லறைக்கு எடுத்துச் செல்லுங்கள்" என்று கூறினார்கள்.

பின்னர் ஹஃப்ஸா (நம்பிக்கையாளர்களின் அன்னை) (ரழி) அவர்கள் பல பெண்களுடன் நடந்து வந்தார்கள். நாங்கள் அவர்களைப் பார்த்ததும், நாங்கள் சென்றுவிட்டோம். அவர்கள் (உமர் (ரழி) அவர்களிடம்) உள்ளே சென்று சிறிது நேரம் அங்கே அழுதார்கள். ஆண்கள் உள்ளே நுழைய அனுமதி கேட்டபோது, அவர்கள் வேறு இடத்திற்குச் சென்றார்கள், அவர்கள் உள்ளே அழுவதை நாங்கள் கேட்டோம். மக்கள் (உமர் (ரழி) அவர்களிடம்), "ஓ நம்பிக்கையாளர்களின் தலைவரே! ஒரு வாரிசை நியமியுங்கள்" என்றார்கள். உமர் (ரழி) அவர்கள், "அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் இறப்பதற்கு முன்பு திருப்தி அடைந்திருந்த பின்வரும் நபர்கள் அல்லது குழுவை விட இந்த வேலைக்கு மிகவும் பொருத்தமான யாரையும் நான் காணவில்லை" என்று கூறினார்கள். பின்னர் உமர் (ரழி) அவர்கள் அலீ (ரழி), உஸ்மான் (ரழி), அஸ்ஸுபைர் (ரழி), தல்ஹா (ரழி), ஸஃத் (ரழி) மற்றும் அப்துர்-ரஹ்மான் (பின் அவ்ஃப்) (ரழி) ஆகியோரைக் குறிப்பிட்டு, "அப்துல்லாஹ் பின் உமர் (ரழி) அவர்கள் உங்களுக்கு சாட்சியாக இருப்பார்கள், ஆனால் ஆட்சியில் அவருக்கு எந்தப் பங்கும் இருக்காது" என்று கூறினார்கள். அவர் சாட்சியாக இருப்பது, ஆட்சி உரிமையைப் பகிர்ந்து கொள்ளாததற்கு அவருக்கு ஈடுசெய்யும். ஸஃத் (ரழி) அவர்கள் ஆட்சியாளரானால், அது சரியாக இருக்கும்: இல்லையெனில், யார் ஆட்சியாளராக ஆனாலும், அவரது உதவியை நாட வேண்டும், ஏனென்றால் நான் அவரை இயலாமை அல்லது நேர்மையின்மை காரணமாக பதவி நீக்கம் செய்யவில்லை." உமர் (ரழி) அவர்கள் மேலும், "என் வாரிசு ஆரம்பகால ஹிஜ்ரத் செய்தவர்களைக் கவனித்துக்கொள்ள வேண்டும் என்று நான் பரிந்துரைக்கிறேன்; அவர்களின் உரிமைகளை அறிந்து, அவர்களின் கண்ணியத்தையும் புனிதமான விஷயங்களையும் பாதுகாக்க வேண்டும். ஹிஜ்ரத் செய்தவர்களுக்கு முன்பே மதீனாவில் வாழ்ந்த அன்ஸார்களிடமும், அவர்களுக்கு முன்பே நம்பிக்கை அவர்களின் இதயங்களில் நுழைந்தவர்களிடமும் அவர் அன்பாக இருக்க வேண்டும் என்றும் நான் பரிந்துரைக்கிறேன். (ஆட்சியாளர்) அவர்களில் உள்ள நல்லவர்களின் நன்மையை ஏற்றுக்கொண்டு, அவர்களின் தவறு செய்பவர்களை மன்னிக்க வேண்டும் என்றும், நகரங்களின் (அல்-அன்ஸார்) அனைத்து மக்களுக்கும் அவர் நன்மை செய்ய வேண்டும் என்றும் நான் பரிந்துரைக்கிறேன், ஏனென்றால் அவர்கள் இஸ்லாத்தின் பாதுகாவலர்கள், செல்வத்தின் ஆதாரம் மற்றும் எதிரிக்கு எரிச்சலூட்டும் ஆதாரம். அவர்களின் சம்மதத்துடன் அவர்களின் உபரியிலிருந்து தவிர வேறு எதுவும் அவர்களிடமிருந்து எடுக்கப்படக்கூடாது என்றும் நான் பரிந்துரைக்கிறேன். அவர் அரபு நாட்டுப்புற மக்களுக்கும் நன்மை செய்ய வேண்டும் என்றும் நான் பரிந்துரைக்கிறேன், ஏனென்றால் அவர்கள் அரேபியர்களின் தோற்றம் மற்றும் இஸ்லாத்தின் பொருள். அவர்களின் சொத்துக்களில் தாழ்வானவற்றிலிருந்து எடுத்து, அதை அவர்களில் உள்ள ஏழைகளுக்கு விநியோகிக்க வேண்டும். அல்லாஹ் மற்றும் அவனது தூதரின் பாதுகாப்பில் உள்ளவர்களைப் (அதாவது திம்மிகள்) பொறுத்தவரை, அவர்களின் ஒப்பந்தங்களை நிறைவேற்றவும், அவர்களுக்காகப் போராடவும், அவர்களின் திறனுக்கு அப்பாற்பட்டதை அவர்கள் மீது சுமத்த வேண்டாம் என்றும் நான் அவருக்குப் பரிந்துரைக்கிறேன்."

எனவே உமர் (ரழி) அவர்கள் இறந்ததும், நாங்கள் அவர்களை வெளியே எடுத்துச் சென்று நடக்க ஆரம்பித்தோம். அப்துல்லாஹ் பின் உமர் (ரழி) அவர்கள் (ஆயிஷா (ரழி) அவர்களுக்கு) சலாம் கூறி, "உமர் பின் அல்-கத்தாப் (ரழி) அவர்கள் அனுமதி கேட்கிறார்கள்" என்றார்கள். ஆயிஷா (ரழி) அவர்கள், "அவர்களை உள்ளே கொண்டு வாருங்கள்" என்றார்கள். அவர்கள் உள்ளே கொண்டுவரப்பட்டு, அவர்களின் இரண்டு தோழர்களுக்கு அருகில் அடக்கம் செய்யப்பட்டார்கள். அவர்கள் அடக்கம் செய்யப்பட்டதும், (உமர் (ரழி) அவர்களால் பரிந்துரைக்கப்பட்ட) குழு ஒரு கூட்டத்தை நடத்தியது. பின்னர் அப்துர்-ரஹ்மான் (ரழி) அவர்கள், "ஆட்சியுரிமைக்கான வேட்பாளர்களை உங்களில் மூவராகக் குறைத்துக் கொள்ளுங்கள்" என்றார்கள். அஸ்-ஸுபைர் (ரழி) அவர்கள், "என் உரிமையை அலீ (ரழி) அவர்களுக்கு விட்டுக்கொடுக்கிறேன்" என்றார்கள். தல்ஹா (ரழி) அவர்கள், "என் உரிமையை உஸ்மான் (ரழி) அவர்களுக்கு விட்டுக்கொடுக்கிறேன்," ஸஃத் (ரழி) அவர்கள், "என் உரிமையை அப்துர்-ரஹ்மான் பின் அவ்ஃப் (ரழி) அவர்களுக்கு விட்டுக்கொடுக்கிறேன்" என்றார்கள். பின்னர் அப்துர்-ரஹ்மான் (ரழி) அவர்கள் (உஸ்மான் (ரழி) மற்றும் அலீ (ரழி) அவர்களிடம்), "இப்போது உங்களில் யார் தனது வேட்புரிமையை விட்டுக்கொடுக்கத் தயாராக இருக்கிறீர்கள், அதனால் அவர் (மீதமுள்ள) இருவரில் சிறந்தவரைத் தேர்ந்தெடுக்க முடியும், அல்லாஹ்வும் இஸ்லாமும் அவருக்கு சாட்சிகளாக இருப்பார்கள் என்பதை மனதில் கொண்டு" என்று கூறினார்கள். எனவே இரண்டு ஷேக்குகளும் (அதாவது உஸ்மான் (ரழி) மற்றும் அலீ (ரழி) அவர்களும்) அமைதியாக இருந்தார்கள். அப்துர்-ரஹ்மான் (ரழி) அவர்கள், "இந்த விஷயத்தை நீங்கள் இருவரும் என்னிடம் விட்டுவிடுவீர்களா, உங்களில் சிறந்தவரைத் தவிர வேறு யாரையும் நான் தேர்ந்தெடுக்க மாட்டேன் என்பதற்கு அல்லாஹ்வை நான் சாட்சியாக எடுத்துக்கொள்கிறேன்?" என்று கேட்டார்கள். அவர்கள், "ஆம்" என்றார்கள். எனவே அப்துர்-ரஹ்மான் (ரழி) அவர்கள் அவர்களில் ஒருவரின் (அதாவது அலீ (ரழி) அவர்களின்) கையைப் பிடித்து, "நீங்கள் அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்களுடன் தொடர்புடையவர், மேலும் நீங்கள் நன்கு அறிந்தபடி ஆரம்பகால முஸ்லிம்களில் ஒருவர். எனவே நான் உங்களை ஆட்சியாளராகத் தேர்ந்தெடுத்தால் நீங்கள் நீதி செய்வீர்கள் என்றும், நான் உஸ்மான் (ரழி) அவர்களை ஆட்சியாளராகத் தேர்ந்தெடுத்தால் நீங்கள் அவருக்குச் செவிசாய்த்து அவருக்குக் கீழ்ப்படிவீர்கள் என்றும் அல்லாஹ்வைக் கொண்டு சத்தியம் செய்யுமாறு நான் உங்களைக் கேட்கிறேன்" என்று கூறினார்கள். பின்னர் அவர் மற்றவரை (அதாவது உஸ்மான் (ரழி) அவர்களை) தனியாக அழைத்து அவரிடமும் அதையே கூறினார். அப்துர்-ரஹ்மான் (ரழி) அவர்கள் இந்த உடன்படிக்கைக்கு (அவர்களின் சம்மதத்தைப்) பெற்றதும், அவர், "ஓ உஸ்மான் (ரழி) அவர்களே! உங்கள் கையை உயர்த்துங்கள்" என்றார். எனவே அவர் (அதாவது அப்துர்-ரஹ்மான் (ரழி) அவர்கள்) அவருக்கு (அதாவது உஸ்மான் (ரழி) அவர்களுக்கு) புனிதமான உறுதிமொழியைக் கொடுத்தார்கள், பின்னர் அலீ (ரழி) அவர்கள் அவருக்கு விசுவாசப் பிரமாணம் செய்தார்கள், பின்னர் (மதீனா) மக்கள் அனைவரும் அவருக்கு விசுவாசப் பிரமாணம் செய்தார்கள்.

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
202ரியாதுஸ் ஸாலிஹீன்
وعن أبي خُبيب -بضم الخاء المعجمة- عبد الله بن الزبير، رضي الله عنهما، قال‏:‏ لما وقف الزبير يوم الجمل دعاني فقمت إلى جنبه، فقال‏:‏ يا بني إنه لا يقتل اليوم إلا ظالم أو مظلوم ،وإني لا أرانى إلا سأقتل اليوم مظلوما، وإن من أكبر همي لديني، أفترى ديننا يبقي من مالنا شيئًا‏؟‏ ثم قال‏:‏ يا بني بع مالنا واقض ديني، وأوصى بالثلث وثلثه لبنيه، يعني لبني عبد الله بن الزبير ثلث الثلث‏.‏ قال فإن فضل من مالنا بعد قضاء الدين شيء فثلثه لبنيك ، قال هشام ‏:‏ وكان بعض ولد عبد الله قد وازى بعض بني الزبير خبيب وعباد، وله يومئذ تسعة بنين وتسع بنات‏.‏ قال عبد الله ‏:‏ فجعل يوصيني بدينه ويقول‏:‏ يا بنى إن عجزت عن شيء منه فاستعن عليه بمولاي‏.‏ قال فوالله ما دريت ما أراد حتى قلت‏:‏ يا أبت من مولاك‏؟‏ قال‏:‏ الله‏.‏ قال‏:‏ فوالله ما وقعت في كربةٍ من دينه إلا قلت‏:‏ يا مولى الزبير اقض عنه دينه، فيقضيه‏.‏ قال‏:‏ فقتل الزبير ولم يدع دينارًا ولا درهمًا إلا أرضين، منهما الغابة وإحدى عشرة دارًا بالمدينة، ودارين بالبصرة، ودارًا بالكوفة ودارًا بمصر‏.‏ قال‏:‏ وإنما كان دينه الذي كان عليه أن الرجل كان يأتيه بالمال، فيستودعه إياه، فيقول الزبير‏:‏ لا ولكن هو سلف إني أخشى عليه الضيعة‏.‏ وما ولي إمارة قط ولا جباية ولا خراجًا ولا شيئًا إلا أن يكون في غزو مع رسول الله صلى الله عليه وسلم، أو مع أبي بكر وعمر وعثمان رضي الله عنهم، قال عبد الله‏:‏ فحسبت ما كان عليه من الدين فوجدته ألفي ألف ومائتي ألف‏!‏ فلقى حكيم بن حزام عبد الله بن الزبير فقال‏:‏ يا ابن أخي كم على أخي من الدين‏؟‏ فكتمته وقلت ‏:‏ مائة ألف‏.‏ فقال حكيم‏:‏ والله ما أرى أموالكم تسع هذه ‏!‏ فقال عبد الله‏:‏ أرأيتك إن كانت ألف ألف‏؟‏ ومائتي ألف‏؟‏ قال‏:‏ ما أراكم تطيقون هذا، فإن عجزتم عن شيء منه فاستعينوا بي‏.‏ قال‏:‏ وكان الزبير قد اشترى الغابة بسبعين ومائة ألف، فباعها عبد الله بألف ألف وستمائة ألف ، ثم قام فقال‏:‏ من كان له على الزبير شيء فليوافنا بالغابة، فأتاه عبد الله بن جعفر، وكان له على الزبير أربعمائة ألف، فقال لعبد الله‏:‏ إن شئتم تركتها لكم‏؟‏ قال عبد الله‏:‏ لا، قال‏:‏ فإن شئتم جعلتموها فيما تؤخرون إن أخرتم، فقال عبد الله‏:‏ لا قال‏:‏ فاقطعوا لي قطعة، قال عبد الله‏:‏ لك من ههنا إلى ههنا‏.‏ فباع عبد الله منها، فقضى عنه دينه، وأوفاه وبقي منها أربعة أسهم ونصف، فقدم على معاوية وعنده عمرو بن عثمان، والمنذر بن الزبير، وابن زمعة فقال له معاوية‏:‏ كم قومت الغابة‏؟‏ قال ‏:‏ كل سهم بمائة ألف قال‏:‏ كم بقي منها‏؟‏ قال‏:‏ أربعة أسهم ونصف، فقال المنذر ابن الزبير‏:‏ قد أخذت منها سهمًا بمائة ألف، قال عمرو بن عثمان‏:‏ قد أخذت منها سهمًا بمائة ألف‏.‏ وقال ابن زمعة‏:‏ قد أخذت سهمًا بمائة ألف، فقال معاوية‏:‏ كم بقي منها‏؟‏ قال‏:‏ سهم ونصف سهم، قال‏:‏ قد أخذته بخمسين ومائة ألف ‏.‏ قال‏:‏ وباع عبد الله بن جعفر نصيبه من معاوية بستمائة ألف‏.‏ فلما فرغ ابن الزبير من قضاء دينه قال بنو الزبير ‏:‏ اقسم بيننا ميراثنا‏.‏ قال‏:‏ ‏:‏ والله لا أقسم بينكم حتى أنادي بالموسم أربع سنين ‏:‏ ألا من كان له على الزبير دين فليأتنا فلنقضه‏.‏ فجعل كل سنة ينادي في الموسم، فلما مضى أربع سنين قسم بينهم ودفع الثلث‏.‏ وكان للزبير أربع نسوة، فأصاب كل امراةٍ ألف ألف ومائتا ألف، فجميع ماله خمسون ألف ألف ومائتا ألف، رواه البخاري‏.‏
அபூ குபைப் அப்துல்லாஹ் பின் அஸ்-ஸுபைர் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:
அஸ்-ஸுபைர் (ரழி) அவர்கள் அல்-ஜமல் போரில் போரிடத் தயாரானபோது, அவர்கள் என்னை அழைத்து, “என் மகனே, இன்று கொல்லப்படுபவர் அநியாயம் செய்தவராகவோ அல்லது அநியாயம் இழைக்கப்பட்டவராகவோ இருப்பார். நான் இன்று அநியாயம் இழைக்கப்பட்டவனாக இருப்பேன் என்று எதிர்பார்க்கிறேன். என்னுடைய கடனைப் பற்றி நான் மிகவும் கவலைப்படுகிறேன். என் கடனைத் தீர்த்த பிறகு நம் சொத்தில் இருந்து ஏதாவது மீதம் இருக்கும் என்று நீ நினைக்கிறாயா? என் மகனே, நம் சொத்தை விற்று என் கடனை அடைத்துவிடு.” என்று கூறினார்கள். பிறகு அஸ்-ஸுபைர் (ரழி) அவர்கள் அந்தப் பகுதியிலிருந்து மூன்றில் ஒரு பங்கைத் தன் மகன்களுக்கு, அதாவது அப்துல்லாஹ்வின் மகன்களுக்கு உயில் எழுதினார்கள். அவர்கள், "மூன்றில் ஒரு பங்கில் மூன்றில் ஒரு பங்கு. கடன்களை அடைத்த பிறகு ஏதேனும் சொத்து மீதமிருந்தால், அதில் மூன்றில் ஒரு பங்கின் மூன்றில் ஒரு பங்கை உன் மகன்களுக்குக் கொடுக்க வேண்டும்” என்று கூறினார்கள். (ஒரு துணை அறிவிப்பாளரான ஹிஷாம் அவர்கள் கூறினார்கள்: “அப்துல்லாஹ்வின் சில மகன்கள், அஸ்-ஸுபைர் (ரழி) அவர்களின் மகன்களான குபைப் மற்றும் அப்பாத் போன்றவர்களின் வயதை ஒத்திருந்தனர். அந்த நேரத்தில் அப்துல்லாஹ்வுக்கு ஒன்பது மகன்களும் ஒன்பது மகள்களும் இருந்தனர்”). (அறிவிப்பாளர் அப்துல்லாஹ் (ரழி) அவர்கள் மேலும் கூறினார்கள்:) அவர்கள் தனது கடன்களைப் பற்றி எனக்கு அறிவுறுத்திக் கொண்டே இருந்தார்கள், பிறகு, “என் மகனே, என் கடனின் எந்தப் பகுதியையாவது உன்னால் செலுத்த முடியாவிட்டால், என் எஜமானனிடம் அவனது உதவிக்காகக் கெஞ்சிக் கேள்” என்று கூறினார்கள். அல்லாஹ்வின் மீது ஆணையாக, அவர்கள் என்ன சொன்னார்கள் என்று எனக்குப் புரியவில்லை, நான், “தந்தையே, உங்கள் எஜமான் யார்?” என்று கேட்டேன். அவர்கள், “அல்லாஹ்” என்று கூறினார்கள். அல்லாஹ்வின் மீது ஆணையாக! அவர்களுடைய கடனின் எந்தப் பகுதியையாவது செலுத்துவதில் நான் சிரமத்தை எதிர்கொள்ளும்போதெல்லாம், “ஓ ஸுபைரின் எஜமானனே, அவருடைய கடனைத் தீர்ப்பாயாக” என்று நான் பிரார்த்தனை செய்வேன், அவன் அதைத் தீர்த்து வைத்தான். ஸுபைர் (ரழி) அவர்கள் ஷஹீத் ஆக்கப்பட்டார்கள். அவர்கள் பணம் எதையும் விட்டுச் செல்லவில்லை, ஆனால் சில நிலங்களை விட்டுச் சென்றார்கள், அவற்றில் ஒன்று அல்-காபாவில் இருந்தது, பதினொரு வீடுகள் மதீனாவிலும், இரண்டு பஸராவிலும், ஒன்று கூஃபாவிலும், ஒன்று எகிப்திலும் இருந்தன. அவர்கள் கடன் பட்டதற்குக் காரணம், ஒரு நபர் அவர்களிடம் வந்து, தனது பணத்தை அவர்களிடம் நம்பிக்கையின் பேரில் ஒப்படைக்கக் கேட்பார். ஸுபைர் (ரழி) அவர்கள் அது தொலைந்துவிடும் என்று பயந்து, அதை ஓர் அமானிதமாக ஏற்க மறுத்து, கடனாகப் பெற்றுக் கொள்வார்கள். அவர்கள் ஒருபோதும் ஆளுநர் பதவியையோ, வருவாய்த் துறை பதவியையோ, அல்லது வேறு எந்தப் பொதுப் பதவியையோ ஏற்கவில்லை. அவர்கள் அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்களுடனும், அபூபக்கர், உமர் மற்றும் உஸ்மான் (ரழி) அவர்களுடனும் சேர்ந்து போரிட்டார்கள்.

அப்துல்லாஹ் (ரழி) அவர்கள் மேலும் கூறினார்கள்: நான் அவர்களுடைய கடன்களின் பட்டியலைத் தயாரித்தேன், அது இருபத்திரண்டு இலட்சமாக இருந்தது! ஹகீம் பின் ஹிஸாம் (ரழி) அவர்கள் என்னைச் சந்தித்து, “சகோதரர் மகனே, என் சகோதரருக்கு எவ்வளவு கடன் உள்ளது?” என்று கேட்டார்கள். நான் அதை இரகசியமாக வைத்துக்கொண்டு, “ஒரு இலட்சம்” என்றேன். ஹகீம் (ரழி) அவர்கள், “அல்லாஹ்வின் மீது ஆணையாக! இந்தக் கடனைச் செலுத்த உங்கள் சொத்துக்கள் போதுமானது என்று நான் நினைக்கவில்லை” என்று கூறினார்கள். நான், “தொகை இருபத்திரண்டு இலட்சமாக இருந்தால் நீங்கள் என்ன நினைப்பீர்கள்?” என்று கேட்டேன். அவர்கள், “உங்களால் கடனை அடைக்க முடியும் என்று நான் நினைக்கவில்லை. உங்களுக்குச் சிரமமாக இருந்தால் எனக்குத் தெரியப்படுத்துங்கள்” என்று கூறினார்கள்.

அஸ்-ஸுபைர் (ரழி) அவர்கள் அல்-காபாவில் உள்ள நிலத்தை ஒரு இலட்சத்து எழுபதாயிரத்திற்கு வாங்கியிருந்தார்கள். அப்துல்லாஹ் (ரழி) அவர்கள் அதை பதினாறு இலட்சத்திற்கு விற்று, அஸ்-ஸுபைர் (ரழி) அவர்களுக்கு எதிராக யாருக்காவது கோரிக்கை இருந்தால், அல்-காபாவில் தன்னை வந்து பார்க்குமாறு அறிவித்தார்கள். அப்துல்லாஹ் பின் ஜஃபர் (ரழி) அவர்கள் அவர்களிடம் வந்து, “அஸ்-ஸுபைர் (ரழி) அவர்கள் எனக்கு நான்கு இலட்சம் தர வேண்டியுள்ளது, ஆனால் நீங்கள் விரும்பினால் நான் அந்தக் கடனைத் தள்ளுபடி செய்துவிடுகிறேன்” என்று கூறினார்கள். அப்துல்லாஹ் (ரழி) அவர்கள், “இல்லை” என்று கூறினார்கள். இப்னு ஜஃபர் (ரழி) அவர்கள், “நீங்கள் தள்ளிப் போட விரும்பினால், நான் அதை வசூலிப்பதைத் தள்ளிப் போடுகிறேன்” என்று கூறினார்கள். அப்துல்லாஹ் (ரழி) அவர்கள், “இல்லை” என்று கூறினார்கள். பிறகு இப்னு ஜஃபர் (ரழி) அவர்கள், “அப்படியானால், எனக்கு ஒரு நிலத்தை அளந்து கொடுங்கள்” என்று கூறினார்கள். அப்துல்லாஹ் (ரழி) அவர்கள் ஒரு நிலத்தைக் குறித்துக் கொடுத்தார்கள். இவ்வாறு அவர்கள் அந்த நிலத்தை விற்று, தன் தந்தையின் கடனை அடைத்தார்கள். அந்த நிலத்தில் நான்கரை பங்குகள் மீதமிருந்தன. பிறகு அவர்கள் முஆவியா (ரழி) அவர்களைச் சந்திக்கச் சென்றார்கள், அப்போது அவர்களுடன் அம்ர் பின் உஸ்மான், அல்-முன்திர் பின் அஸ்-ஸுபைர் மற்றும் இப்னு ஸம்ஆ (ரழி) ஆகியோரும் இருந்தார்கள். முஆவியா (ரழி) அவர்கள், “அல்-காபாவில் உள்ள நிலத்திற்கு என்ன விலை நிர்ணயித்தீர்கள்?” என்று கேட்டார்கள். அவர்கள், “ஒவ்வொரு பங்கிற்கும் ஒரு இலட்சம்” என்று கூறினார்கள். முஆவியா (ரழி) அவர்கள், “அதில் எவ்வளவு மீதமுள்ளது?” என்று கேட்டார்கள். அப்துல்லாஹ் (ரழி) அவர்கள், “நான்கரை பங்குகள்” என்று கூறினார்கள். அல்-முன்திர் பின் அஸ்-ஸுபைர் (ரழி) அவர்கள், “நான் ஒரு பங்கை ஒரு இலட்சத்திற்கு வாங்கிக்கொள்கிறேன்” என்று கூறினார்கள். அம்ர் பின் உஸ்மான் (ரழி) அவர்கள், “நான் ஒரு பங்கை ஒரு இலட்சத்திற்கு வாங்கிக்கொள்கிறேன்” என்று கூறினார்கள். இப்னு ஸம்ஆ (ரழி) அவர்கள், “நான் ஒரு பங்கை ஒரு இலட்சத்திற்கு வாங்கிக்கொள்கிறேன்” என்று கூறினார்கள். பிறகு முஆவியா (ரழி) அவர்கள், “இப்போது அதில் எவ்வளவு மீதமுள்ளது?” என்று கேட்டார்கள். அப்துல்லாஹ் (ரழி) அவர்கள், “ஒன்றரை பங்கு” என்று கூறினார்கள். முஆவியா (ரழி) அவர்கள், “நான் அதை ஒரு இலட்சத்து ஐம்பதாயிரத்திற்கு எடுத்துக்கொள்கிறேன்” என்று கூறினார்கள். பின்னர் அப்துல்லாஹ் பின் ஜஃபர் (ரழி) அவர்கள் தனது பங்கை முஆவியா (ரழி) அவர்களுக்கு ஆறு இலட்சத்திற்கு விற்றார்கள்.

அப்துல்லாஹ் பின் அஸ்-ஸுபைர் (ரழி) அவர்கள் கடன்களை அடைத்து முடித்தபோது, அஸ்-ஸுபைர் (ரழி) அவர்களின் வாரிசுகள் தங்களுக்குரிய வாரிசுச் சொத்தைப் பங்கிட்டுத் தருமாறு அவரிடம் கேட்டார்கள். அவர் கூறினார்கள்: "தொடர்ந்து நான்கு ஹஜ் பருவ காலங்களில் 'அஸ்-ஸுபைர் அவர்களுக்குக் கடன் கொடுத்தவர் எவரேனும் இருந்தால் அவர் நம்மிடம் வரட்டும்; நாம் அதை அடைப்போம்' என்று நான் அறிவிக்கும் வரை அவ்வாறு செய்ய மாட்டேன்." அவர் இந்த அறிவிப்பை நான்கு ஹஜ் பருவ காலங்களிலும் செய்தார்கள், பின்னர் அஸ்-ஸுபைர் (ரழி) அவர்களின் மரண சாசனத்தின்படி வாரிசுகளுக்கு சொத்தைப் பங்கிட்டுக் கொடுத்தார்கள். அஸ்-ஸுபைர் (ரழி) அவர்களுக்கு நான்கு மனைவிகள் இருந்தார்கள். அவர்களில் ஒவ்வொருவருக்கும் பன்னிரண்டு இலட்சம் கிடைத்தது. இவ்வாறு அஸ்-ஸுபைர் அவர்களின் மொத்த சொத்தின் மதிப்பு ஐந்து கோடியே இரண்டு இலட்சமாக இருந்தது.

அல்-புகாரி