حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ سَلاَمٍ، قَالَ أَخْبَرَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ، عَنِ الأَعْمَشِ، عَنْ شَقِيقٍ، قَالَ كُنْتُ جَالِسًا مَعَ عَبْدِ اللَّهِ وَأَبِي مُوسَى الأَشْعَرِيِّ فَقَالَ لَهُ أَبُو مُوسَى لَوْ أَنَّ رَجُلاً أَجْنَبَ، فَلَمْ يَجِدِ الْمَاءَ شَهْرًا، أَمَا كَانَ يَتَيَمَّمُ وَيُصَلِّي فَكَيْفَ تَصْنَعُونَ بِهَذِهِ الآيَةِ فِي سُورَةِ الْمَائِدَةِ {فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيدًا طَيِّبًا} فَقَالَ عَبْدُ اللَّهِ لَوْ رُخِّصَ لَهُمْ فِي هَذَا لأَوْشَكُوا إِذَا بَرَدَ عَلَيْهِمُ الْمَاءُ أَنْ يَتَيَمَّمُوا الصَّعِيدَ. قُلْتُ وَإِنَّمَا كَرِهْتُمْ هَذَا لِذَا قَالَ نَعَمْ. فَقَالَ أَبُو مُوسَى أَلَمْ تَسْمَعْ قَوْلَ عَمَّارٍ لِعُمَرَ بَعَثَنِي رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِي حَاجَةٍ فَأَجْنَبْتُ، فَلَمْ أَجِدِ الْمَاءَ، فَتَمَرَّغْتُ فِي الصَّعِيدِ كَمَا تَمَرَّغُ الدَّابَّةُ، فَذَكَرْتُ ذَلِكَ لِلنَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ " إِنَّمَا كَانَ يَكْفِيكَ أَنْ تَصْنَعَ هَكَذَا ". فَضَرَبَ بِكَفِّهِ ضَرْبَةً عَلَى الأَرْضِ ثُمَّ نَفَضَهَا، ثُمَّ مَسَحَ بِهَا ظَهْرَ كَفِّهِ بِشِمَالِهِ، أَوْ ظَهْرَ شِمَالِهِ بِكَفِّهِ، ثُمَّ مَسَحَ بِهِمَا وَجْهَهُ فَقَالَ عَبْدُ اللَّهِ أَفَلَمْ تَرَ عُمَرَ لَمْ يَقْنَعْ بِقَوْلِ عَمَّارٍ وَزَادَ يَعْلَى عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ شَقِيقٍ كُنْتُ مَعَ عَبْدِ اللَّهِ وَأَبِي مُوسَى فَقَالَ أَبُو مُوسَى أَلَمْ تَسْمَعْ قَوْلَ عَمَّارٍ لِعُمَرَ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم بَعَثَنِي أَنَا وَأَنْتَ فَأَجْنَبْتُ فَتَمَعَّكْتُ بِالصَّعِيدِ، فَأَتَيْنَا رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَأَخْبَرْنَاهُ فَقَالَ " إِنَّمَا كَانَ يَكْفِيكَ هَكَذَا ". وَمَسَحَ وَجْهَهُ وَكَفَّيْهِ وَاحِدَةً
அல்-அஃமஷ் (ரஹ்) அறிவித்தார்கள்:
ஷகீக் (ரஹ்) கூறினார்கள்: “நான் அப்துல்லாஹ் (ரழி) மற்றும் அபூ மூஸா அல்-அஷ்அரீ (ரழி) ஆகியோருடன் அமர்ந்திருந்தபோது, அபூ மூஸா அல்-அஷ்அரீ (ரழி) அவர்கள் அப்துல்லாஹ் (ரழி) அவர்களிடம், ‘ஒருவர் ஜுனுப் ஆகி, ஒரு மாதத்திற்கு தண்ணீர் கிடைக்கவில்லை என்றால், அவர் தயம்மும் செய்து தனது தொழுகையை நிறைவேற்ற முடியுமா?’ என்று கேட்டார்கள். (அதற்கு அப்துல்லாஹ் (ரழி) அவர்கள் எதிர்மறையாக பதிலளித்தார்கள்). அபூ மூஸா (ரழி) அவர்கள் கேட்டார்கள், ‘சூரா “அல்-மாயிதா”வில் உள்ள இந்த வசனத்தைப் பற்றி நீங்கள் என்ன கூறுகிறீர்கள்: “நீங்கள் தண்ணீர் காணாவிட்டால் சுத்தமான மண்ணால் தயம்மும் செய்யுங்கள்?”’ அதற்கு அப்துல்லாஹ் (ரழி) அவர்கள் பதிலளித்தார்கள், ‘நாம் அதை அனுமதித்தால், தண்ணீர் இருந்தாலும் அது குளிர்ச்சியாக இருந்தால் கூட அவர்கள் அநேகமாக சுத்தமான மண்ணால் தயம்மும் செய்வார்கள்.’ நான் (அல்-அஃமஷ்) ஷகீக் (ரஹ்) அவர்களிடம், ‘இதனால் தான் நீங்கள் தயம்மும் செய்வதை விரும்பவில்லையா?’ என்று கேட்டேன். ஷகீக் (ரஹ்) ‘ஆம்’ என்று கூறினார்கள். (ஷகீக் (ரஹ்) மேலும் கூறினார்கள்), “அபூ மூஸா (ரழி) அவர்கள் கூறினார்கள், ‘உமர் (ரழி) அவர்களிடம் அம்மார் (ரழி) அவர்கள் கூறியதை நீங்கள் கேட்கவில்லையா? அம்மார் (ரழி) அவர்கள் கூறினார்கள்: நான் அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்களால் ஒரு வேலைக்காக அனுப்பப்பட்டேன், நான் ஜுனுப் ஆகிவிட்டேன், தண்ணீர் கிடைக்கவில்லை, அதனால் நான் ஒரு விலங்கு புரள்வது போல் தூசியில் (சுத்தமான மண்ணில்) புரண்டேன். நான் அதை நபி (ஸல்) அவர்களிடம் கூறியபோது, அவர்கள், ‘இதுவே போதுமானதாக இருந்திருக்கும்’ என்று கூறினார்கள். நபி (ஸல்) அவர்கள் (அவ்வாறு கூறிக்கொண்டே) ஒரு முறை தமது கையால் பூமியை இலேசாகத் தட்டி, அதை ஊதிவிட்டார்கள், பிறகு தமது (இடது) கையை தமது வலது கையின் மேற்புறத்திலும் அல்லது தமது (வலது) கையை தமது இடது கையின் மேற்புறத்திலும் தடவி, பின்னர் அவற்றைத் தமது முகத்தின் மீதும் தடவிக் காட்டினார்கள்.’ எனவே அப்துல்லாஹ் (ரழி) அவர்கள் அபூ மூஸா (ரழி) அவர்களிடம், ‘அம்மார் (ரழி) அவர்களின் கூற்றில் உமர் (ரழி) அவர்கள் திருப்தி அடையவில்லை என்பது உங்களுக்குத் தெரியாதா?’ என்று கேட்டார்கள்.””
ஷகீக் (ரஹ்) அறிவித்தார்கள்: நான் அப்துல்லாஹ் (ரழி) மற்றும் அபூ மூஸா (ரழி) ஆகியோருடன் இருந்தபோது, அபூ மூஸா (ரழி) அவர்கள் அப்துல்லாஹ் (ரழி) அவர்களிடம், “உமர் (ரழி) அவர்களிடம் அம்மார் (ரழி) அவர்கள் கூறியதை நீங்கள் கேட்கவில்லையா? அம்மார் (ரழி) அவர்கள் கூறினார்கள், ‘அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் உங்களையும் என்னையும் (ஒரு பணிக்காக) அனுப்பினார்கள். நான் ஜுனுப் ஆகிவிட்டேன், (தயம்மும் செய்வதற்காக) தூசியில் (சுத்தமான மண்ணில்) புரண்டேன். நாங்கள் அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்களிடம் வந்தபோது, நான் அதைப் பற்றி அவர்களிடம் தெரிவித்தேன். அதற்கு அவர்கள், ‘இதுவே போதுமானதாக இருந்திருக்கும்,’ என்று கூறி, தமது கைகளை முகத்திலும், தமது இரு கைகளின் புறங்களிலும் ஒரே ஒரு முறை தடவிக் காட்டினார்கள்.’”